In veel oorlogen en gewapende conflicten belanden leerlingen, docenten en scholen tussen twee vuren, of zijn ze opzettelijk het doelwit van oorlogshandelingen. Scholen beschikken vaak over het grootste of meest solide gebouw op het platteland. Daarom gebruiken sommige troepen ze als kamp, munitieopslagplaats, of uitkijkpost voor sluipschutters. Het gevolg is dat leerlingen thuis moeten blijven en hun opleiding moeten onderbreken, of naast gewapende strijders moeten studeren, in een poging te leren in de vuurlinie. Als zo’n conflict voortduurt, kan het gebeuren dat kinderen jarenlang geen toegang hebben tot onderwijs.

Als een van de initiatiefnemers van de Global Coalition to Protect Education from Attack heeft Human Rights Watch een beweging opgezet met als doel de “Safe Schools Declaration” van de grond te krijgen. Het doel? Scholen verboden terrein maken voor militairen en andere gewapende strijders. Sinds de lancering in 2015 hebben 117 landen de verklaring onderschreven. Onder de toezeggingen van de “Safe Schools declaration” en de bijbehorende richtlijnen zien we nu dat landen het militair gebruik van scholen beperken, waardoor er ruimte ontstaat voor kinderen om veilig naar school te gaan.

In de toekomst wil Human Rights Watch dat meer landen de verklaring ondertekenen en zich ertoe verbinden het militaire gebruik van scholen te beëindigen. In de oorlog in Oekraïne documenteren de onderzoekers aanvallen op scholen. Zo deden ze onder meer onderzoek naar Russische aanvallen waarbij infrastructuur, waaronder scholen, in Tsjernihiv werd beschadigd. Bij opzettelijke aanvallen op burgerdoelen, zoals scholen, kunnen de daders worden vervolgd voor oorlogsmisdaden.

Human Rights Watch onderzoekt deze misdrijven met het oog op toekomstige berechting van verdachten, maar ook om te benadrukken hoe belangrijk het is dat militairen scholen ongemoeid laten. Niet alleen om leerlingen en leraren veilig te houden tijdens gevechtshandelingen, maar ook om ervoor te zorgen dat de scholen intact blijven en klaar zijn om de lessen te hervatten zodra het conflict stopt.